Μίλαν Κούντερα
Η απο-θεοποίηση του κόσμου είναι από τα φαινόμενα που χαρακτηρίζουν την εποχή μας . Η αποθεοποίηση δεν σημαίνει Αθεϊσμός . Προσδιορίζει την κατάσταση όπου το άτομο , το σκεπτόμενο εγώ , αντικαθιστά τον θεό σαν θεμέλιο του παντός . Ο άνθρωπος μπορεί να εξακολουθήσει να πιστεύει , να γονατίζει στην εκκλησία , να προσεύχεται πριν κοιμηθεί , η ευσέβειά του όμως θα ανήκει εφεξής στο υποκειμενικό του σύμπαν . Ο Heideger περιγράφει αυτή την κατάσταση και καταλήγει ... και έτσι έγινε και έφυγαν για πάντα οι θεοί .
Να διερευνήσουμε ιστορικά και ψυχολογικά τους μύθους , τα ιερά κείμενα , σημαίνει να τα καταστήσουμε , βέβηλα , να τα βεβηλώσουμε . Η λέξη βέβηλος (βαίνω + βηλός) , όπου βηλός σημαίνει κατώφλι , δηλώνει συνεκδοχικά τον χώρο έξω από τον ναό. Βεβήλωση λοιπόν είναι μετατόπιση των ιερών έξω από τον ναό , άρα έξω από την σφαίρα της θρησκείας . Και καθώς το γέλιο διαχέεται αόρατο στον αέρα του μυθιστορήματος , η μυθιστορηματική βεβήλωση είναι η χειρότερη δυνατή . Γιατί θρησκεία και χιούμορ είναι ασυμβίβαστα .
Κούντερα : Μεγάλωσα σαν άθεος , και το χαιρόμουν , ώσπου μια μέρα , στα πιο μαύρα χρόνια του κομμουνισμού , είδα χριστιανούς να υπόκεινται σε καψόνια . Μεμιάς , ο προκλητικός και πρόσχαρος αθεϊσμός των πρώτων νεανικών μου χρόνων έκανε φτερά , σαν εφηβική ανοησία . Άρχισα να καταλαβαίνω τους θρησκευόμενους φίλους μου και παρασυρμένος από αλληλεγγύη και από συγκίνηση , τους συνόδευα κάπου κάπου στην εκκλησία . Αλλά και πάλι , δεν κατέληγα στην πεποίθηση ότι υπάρχει Θεός , κάποιο ον που κυβερνά το πεπρωμένο μας.
Στο κάτω κάτω , τι μπορούσα να ξέρω ;
Τι μπορούσαν να ξέρουν κι εκείνοι ;
Ήταν βέβαιοι πως είναι βέβαιοι ;
Ήμουν καθισμένος μέσα σε μια εκκλησία , με την παράξενη αίσθηση συγκατάβασης ότι κατά ένα περίεργο τρόπο η δική μου μη πίστη και η δική τους πίστη συγγένευαν .
ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ
Τι εστί άτομο ;
Που εγκατοικεί η ταυτότητά του ;
Είναι ικανός ο άνθρωπος να κατανοήσει τον εαυτό του ;
Νομίζουμε ότι δρούμε , νομίζουμε ότι σκεφτόμαστε . Στην ουσία κάποιος άλλος ή άλλοι σκέφτονται και δρούν μέσα μας : όπως οι προαιώνιες συνήθειες , αρχέτυπα που , καθώς έγιναν μύθοι και πέρασαν από γενιά σε γενιά ,έχουν μια απέραντη δύναμη γοητείας , και μας τηλε κατευθείνουν μέσα από ένα πηγάδι του παρελθόντος .
Η μίμηση δεν σημαίνει έλλειψη αυθεντικότητας , γιατί το άτομο δεν είναι δυνατόν παρά να μιμηθεί κάτι που ήδη συνέβει , στο παρελθόν . Όσο ειλικρινές κι αν είναι το άτομο , είναι απλώς μετενσάρκωση . Όσο αληθινό κι αν είναι , είναι απλώς μια συνισταμένη υποδείξεων και προσταγών που προέρχονται από το πηγάδι του παρελθόντος .
Η απο-θεοποίηση του κόσμου είναι από τα φαινόμενα που χαρακτηρίζουν την εποχή μας . Η αποθεοποίηση δεν σημαίνει Αθεϊσμός . Προσδιορίζει την κατάσταση όπου το άτομο , το σκεπτόμενο εγώ , αντικαθιστά τον θεό σαν θεμέλιο του παντός . Ο άνθρωπος μπορεί να εξακολουθήσει να πιστεύει , να γονατίζει στην εκκλησία , να προσεύχεται πριν κοιμηθεί , η ευσέβειά του όμως θα ανήκει εφεξής στο υποκειμενικό του σύμπαν . Ο Heideger περιγράφει αυτή την κατάσταση και καταλήγει ... και έτσι έγινε και έφυγαν για πάντα οι θεοί .
Να διερευνήσουμε ιστορικά και ψυχολογικά τους μύθους , τα ιερά κείμενα , σημαίνει να τα καταστήσουμε , βέβηλα , να τα βεβηλώσουμε . Η λέξη βέβηλος (βαίνω + βηλός) , όπου βηλός σημαίνει κατώφλι , δηλώνει συνεκδοχικά τον χώρο έξω από τον ναό. Βεβήλωση λοιπόν είναι μετατόπιση των ιερών έξω από τον ναό , άρα έξω από την σφαίρα της θρησκείας . Και καθώς το γέλιο διαχέεται αόρατο στον αέρα του μυθιστορήματος , η μυθιστορηματική βεβήλωση είναι η χειρότερη δυνατή . Γιατί θρησκεία και χιούμορ είναι ασυμβίβαστα .
Κούντερα : Μεγάλωσα σαν άθεος , και το χαιρόμουν , ώσπου μια μέρα , στα πιο μαύρα χρόνια του κομμουνισμού , είδα χριστιανούς να υπόκεινται σε καψόνια . Μεμιάς , ο προκλητικός και πρόσχαρος αθεϊσμός των πρώτων νεανικών μου χρόνων έκανε φτερά , σαν εφηβική ανοησία . Άρχισα να καταλαβαίνω τους θρησκευόμενους φίλους μου και παρασυρμένος από αλληλεγγύη και από συγκίνηση , τους συνόδευα κάπου κάπου στην εκκλησία . Αλλά και πάλι , δεν κατέληγα στην πεποίθηση ότι υπάρχει Θεός , κάποιο ον που κυβερνά το πεπρωμένο μας.
Στο κάτω κάτω , τι μπορούσα να ξέρω ;
Τι μπορούσαν να ξέρουν κι εκείνοι ;
Ήταν βέβαιοι πως είναι βέβαιοι ;
Ήμουν καθισμένος μέσα σε μια εκκλησία , με την παράξενη αίσθηση συγκατάβασης ότι κατά ένα περίεργο τρόπο η δική μου μη πίστη και η δική τους πίστη συγγένευαν .
ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ
Τι εστί άτομο ;
Που εγκατοικεί η ταυτότητά του ;
Είναι ικανός ο άνθρωπος να κατανοήσει τον εαυτό του ;
Νομίζουμε ότι δρούμε , νομίζουμε ότι σκεφτόμαστε . Στην ουσία κάποιος άλλος ή άλλοι σκέφτονται και δρούν μέσα μας : όπως οι προαιώνιες συνήθειες , αρχέτυπα που , καθώς έγιναν μύθοι και πέρασαν από γενιά σε γενιά ,έχουν μια απέραντη δύναμη γοητείας , και μας τηλε κατευθείνουν μέσα από ένα πηγάδι του παρελθόντος .
Η μίμηση δεν σημαίνει έλλειψη αυθεντικότητας , γιατί το άτομο δεν είναι δυνατόν παρά να μιμηθεί κάτι που ήδη συνέβει , στο παρελθόν . Όσο ειλικρινές κι αν είναι το άτομο , είναι απλώς μετενσάρκωση . Όσο αληθινό κι αν είναι , είναι απλώς μια συνισταμένη υποδείξεων και προσταγών που προέρχονται από το πηγάδι του παρελθόντος .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου