ΧΑΣΑΠΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ - η μεταφυσική διάσταση του χορού...

Κάρολος Κουν 

Το μήνυμα των τραγωδιών είναι περισσότερο παγκόσμιο ,πανανθρώπινο. 

Ενώ οι κωμωδίες έχουν δικά τους ,τοπικά ,εθνικά στοιχεία. 

Οι αθυροστομίες του Αριστοφάνη εδώ, κάτω από τον γαλάζιο ουρανό, 

σε μίαν ατμόσφαιρα όπου όλα είναι διάφανα ,

αντηχούν αγνά ,καθαρά , χωρίς βαθύ σεξουαλισμό των λέξεων. 

Οι κινήσεις του γκροτέσκου , το πιάσιμο δύο ανθρώπων , η ανοικτή παλάμη των Ελλήνων ,είναι διαφορετικό για εμάς τους Ελληνες.

Εχουν πολύ αισθησιασμό ,αλλά είναι και αγνές πηγαίες. 

Η γή μας ,η θάλασσά μας ,ο ουρανός μας, οι πέτρες μας μένουν αναλλοίωτες στους αιώνες . 

Είναι όμως στοιχεία που επηρεάζουν βαθιά την ελληνική ψυχή ,το ελληνικό τραγούδι ,το αίσθημα, τη μουσική, το χορό. Δεν κάνουμε ,παρά ερμηνεία ελληνική ,δεμένη με τις ρίζες μας ,ερμηνεία που μιλάει στην ψυχή μας.

Σήμερα  ο ρυθμός ο αντιπροσωπευτικός είναι το χασάπικο.

----------------------------

http://www.youtube.com/watch?v=d7apkQO0vTk

Η Τζένη Καρέζη χορεύει Χασάπικο.

Η Καρέζη η απόλυτη θηλυκή έκφραση ,ανώτερη της Μελίνας Μερκούρη ,Ειρήνης Παπά, με πηγαία θηλυκότητα ,αρχή των πάντων,που προσομοιάζει της Θεάς Εκάτης ,που παγιδεύει τα θύματά της ,σε ένα χορό θανάτου ,και δημιουργίας του κόσμου.

Ο Κάρολος Κούν ,ενώ θα περίμενε κανείς να δηλώσει τον ζεϊμπέκικο ως τον χαρακτηριστικό χορό των Ελλήνων , εν τούτοις προτείνει τον χασάπικο.

Λένε ότι ο Χασάπικος είναι ο χορός που χορεύεται στην Κωνσταντινούπολη από τους  χασάπηδες της Πόλεως. Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι.

Το Χασάπικο ή ο Χασάπικος είναι ο χορός που προκαλεί θαυμασμό χάρη στον συγχρονισμένο βηματισμό ,και γενικότερα τις συγχρονισμένες κινήσεις ,των χορευτών .

Αυτομάτως ,λοιπόν ,γεννάται το ερώτημα , τι συμβολίζουν ,τι θέλουν να εκφράσουν οι συγκεκριμένες χορευτικές κινήσεις. 

Με δεδομένου ότι «Φιλοσοφία εστι η των ονομάτων επίσκεψις» ας προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε την ονομασία του Χασάπικου χορού.

Η λέξη είναι προφανές ότι είναι σύνθετη .

1^η εκδοχή

Χασις ή Χάση στην δημοτική = βαθμιαία ελάττωση φωτεινού δίσκου της σελήνης

Απιξ- άπικος ή άπηξ-άπηκος= το σημείον του ουρανού προς το οποίον κινείται ο ήλιος μεθ΄ όλου του ηλιακού συστήματος (κόρυμβος)

2^η εκδοχή

Απ-ικνέομαι – απικόμην αντί του αφ-ικνέομαι - αφικόμην

Χάσιν απικνέομαι = φθάνω εις την χάσιν = φθάνω ή πλησιάζω εις την πλήρην ελάττωσιν του φωτεινού δίσκου της σελήνης.

Στον παρατατικό ή φράση είναι ,χάσιν απικόμην και σημαίνει έφθανα εξακολουθητικώς (όπως τα συνεχή βήματα του χορού) εις την ελάττωσιν του φωτεινού δίσκου της σελήνης.

3^η εκδοχή

Ικω-ικον (παρατατικός)

Ικω= έρχομαι εις ... φθάνω εις

Απ= επιφώνημα

Απ-ίκω=απ και φθάνω

Απ-ίκον=άπ και έφθανα (μόλις έφθανα)

Δηλαδή

μόλις έφθανα εις την χάσιν του φεγγαριού ή

έβλεπα την ελάττωσιν του φωτεινού δίσκου της σελήνης.

4^η εκδοχή

άπιος= ο μακράν ευρισκόμενος

άρα

χας –άπιον => χασ-άπι(κ)ον = εκφράζει το αντίθετο από τις τρεις προηγούμενες εκδοχές ,δηλαδή το ευρισκόμενον μακράν από την χάσιν του φεγγαριού ή με άλλα λόγια την γέμιση του φεγγαριού.

Το γράμμα Κ είναι αυτό ,που σηματοδοτεί την αντίθεση στις έννοιες των λέξεων ίκον και άπιον.

Οποια από τις 4 εκδοχές και αν θεωρήσουμε ως την πλέον ορθή ,το συμπέρασμα που προκύπτει είναι το ίδιο. Ο συγκεκριμένος χορός κρίνοντας και από το όνομά του είναι ένα τελετουργικό το οποίο απεικονίζει  συμβολικώς τις κινήσεις των πλανητών.

Πιθανόνατα ο Χασάπικος χορός  ήταν αφιερωμένος  και τελετουργικό ,  στην Θεά Εκάτη

Ορφικός ύμνος προς την Εκάτη.

Η κλειδούχος άνασσα και η νυκτερίη θεά παντός κόσμου.

Δηλαδή Βασίλισσα κλειδοκράτορα του κοσμικού συστήματος.

Στον Ορφικό ύμνο στην Νύκτα ,η υμνούμενη θεότητα δοξάζεται ως εγκυκλία , δηλαδή ως περιφερόμενη κυκλικώς και να παίζει με τα θηράματα που πλανώνται στον αέρα (ζώδια) ,ως ακατανίκητη δύναμη που τελικώς στέλνει το φως στις κάτω περιοχές της γης ως αποτέλεσμα της ανάγκης ,της αδήριτης συνέπειας και αιτίας ,λόγω και της οποίας η Νύχτα που δημιουργεί τις αντίστοιχες αλληλουχίες χαρακτηρίζεται ως η κρατύνουσα πάντων.

Ως θεά των οδών η Εκάτη ήταν εγκαθιδρυμένη στις τριόδους (Τριοδίτις) όπου το βράδυ της τελευταίας ημέρας του μηνός ,όταν δηλαδή άρχιζε η νέα σελήνη ,απέθεταν στους βωμούς της και κάτω από τα αγάλματα της τροφές για αυτήν προς εξιλασμόν αλλά και για να συντελέσουν στην ανάπτυξη της σελήνης .

  

Ο Ορφέας παίζει το ίδιο όργανο όπως ο πατέρας του ,ο Απόλλων ,συμβολίζοντας την Μουσική των 7 πλανητών ,και τους επτάπτυχες έκφανσης Νόμους τους Σύμπαντος ,που η γνώση τους δίνει μαγική δύναμη επάνω σε όλα τα πράγματα της Δημιουργίας.

Ετσι λοιπόν, οδηγούμεθα στο συμπέρασμα ότι ο Χασάπικος χορός μέσω των βημάτων του τα οποία εμιμούντο τις κινήσεις των πλανητών ήταν ένα είδος τελετουργικό για κατευνασμό της Μοίρας (Γαία-Εκάτη) ,η οποία είχε άμεση σχέση με την εν λόγω κίνηση των πλανητών.

Εν πάσει περιπτώσει είτε ως απλή απεικόνιση των κινήσεων των πλανητών ,είτε ως τελετουργικό κατευνασμού της Μοίρας ,αυτός ο χορός φθάνει έως τις μέρες μας. Και δεν πρέπει να παραβλέψουμε και μία άλλη λεπτομέρεια. Ο Ορφεύς είναι συνειρμικά συνδεδεμένος με την λύραν του ,η οποία βεβαίως είναι έγχορδο. Ομως και στις μέρες μας το όργανο που συνοδεύει το Χασάπικο είναι και αυτό έγχορδο. Επί πλέον το Χασάπικο ,όπως άλλωστε και οι άλλοι λαικοί χοροί μας ,συνοδεύεται από το επιφώνημα «ΟΠΑ» .

Τι ΟΠ είναι το επιφώνημα των κωπηλατών και το αναφέρει ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» . Το ΟΠΑ είναι το επιφώνημα των χορών.

Ο = Ολοι Μαζί

Π= Πύλη

Α = Αρχή

Δηλαδή  όλοι μαζί πιασμένοι χέρι-χέρι και σε κύκλο να περάσουμε την πύλη και να φθάσουμε στην αρχή της δημιουργίας .

Κατά την άποψη των Μυστηρίων ,το ανθρώπινο σώμα  και συγκεκριμένα ο οργανισμός με τις λειτουργίες του είναι η μικρογραφία του Σύμπαντος . 

Καθώς λοιπόν ,το ανθρώπινο σώμα χορεύει στους συγκεκριμένους Μυητικούς βηματισμούς ,απεικονίζει (μιμείται) τις κινήσεις του Σύμπαντος ή εν πάσει περιπτώσει ,του πλανητικού συστήματος. Βέβαια στο σημείο αυτό ,θα πρέπει να ανοίξουμε μία μικρή παρένθεση προκειμένου να ξεκαθαρίσουμε ότι το γνωστό μας συρτάκι δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το χασάπικο. Το συρτάκι είναι μεταγενέστερο και μάλιστα σύγχρονό μας της δεκαετίας του 60 . 

Προϊόν της βιομηχανίας του θεάματος και της τουριστικής βιομηχανίας.