Στην αρχαιότητα και παρά τον κατακερματισμό του , ο Ελληνικός κόσμος διατηρεί κοινά πολιτισμικά , πολιτιστικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά . Στερείται όμως , μιας ενιαίας εθνικής ταυτότητας , θεωρώντας απλώς ότι η έννοια του έθνους προσδιορίζει τους κατοίκους μιας περιοχής που αυτοδιοικούνται , χωρίς να επεισέρχονται άλλες παράμετροι.
ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΙ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΙΑ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ
Η Αμφικτυονία των Δελφών προέκυψε από την συγχώνευση μικρών αμφικτυονικών ιερών και διοικούνταν από το « Συνέδριον » (24 μόνιμα μέλη, οι ιερομνήμονες ), στο οποίο εκπροσωπούνταν, με δύο μέλη το κάθε ένα από τα 12 φύλα της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Ελλάδας. Ονομαζόταν και « Πυλαία », επειδή αρχικώς οι Σύνεδροι συγκεντρώνονταν στις Θερμοπύλες ( Πύλαι ήταν το αρχαϊκό τους όνομα ). Το Συνέδριον προστάτευε την περιουσία του Ιερού του θεού Απόλλωνα στους Δελφούς, μεριμνούσε για τις θρησκευτικές τελετές, επέβαλε πρόστιμα στους παραβάτες, κήρυττε πολέμους και γενικότερα είχε ανώτατη δικαιοδοσία στις « Αμφικτυονίδες », δηλαδή στις πόλεις- μέλη. Αρχικώς, η Αμφικτυονία ήταν μία συνέλευση γειτονικών φύλων, « Αμφικτυόνων » γύρω από το ιερό, αλλά συν τω χρόνω εξελίχθηκε σε ισχυρό πολιτικό και θρησκευτικό θεσμό. Η Αμφικτυονία συνετέλεσε τα μέγιστα στην εθνική ενότητα των Ελλήνων και στην καθολίκευση του ονόματος : ΈΛΛΗΝΕΣ.
Μυθικός ιδρυτής της ήταν ο Αμφικτύων, γιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, αδελφός του Έλληνα. Τα φύλα, που μετείχαν σε αυτήν, ονομάζονταν ευθύς εξ ‘ αρχής Έλληνες. Μετείχαν οι Θεσσαλοί και όλοι οι Περίοικοί τους , δηλαδή οι Αχαιοί Φθιώτες, οι Περραιβοί, οι Μάγνητες, οι Μαλιείς, οι Αινιάνες, καθώς και φύλα Δόλοπες , Λοκροί , Οιτιαίοι , Οινιάδες , Βοιωτοί, Δωριείς και Ίωνες . Την προεδρία ασκούσαν ανέκαθεν οι Θεσσαλοί και μετά την κατάκτηση της Φωκίδας κατά τον 6 ο π.Χ. αιώνα η Δελφική Αμφικτυονία έγινε αποκλειστικά « όργανο » των Θεσσαλών.
Ο αρχικός σχηματισμός της Δελφικής Αμφικτυονίας τοποθετείται περίπου 6 ή 8 δεκαετίες μετά τα Τρωικά , δηλαδή πριν από την είσοδο στον 11ο αιώνα π.Χ .( Clinton)
Οι Μυρμιδόνες μόλις πριν από ένα αιώνα αποτελούν την ηγετική πολεμική αδελφότητα του Βορρά .
Η πρώτη μαρτυρία προέρχεται από τον Όμηρο , για την ονομασία '' Ελλάς '' . Η Φθία (Λιμογάρδι) είναι η έδρα του Πηλέως , ηγέτη των Μυρμιδόνων , ενώ η Ελλάς αποτελεί την έδρα των συγγενών του , Αιακιδών .
Κατά την εποχή αυτή η ισχύς του μαντείου της Δωδώνης είναι αδιαμφισβήτητη μαζί με την επικράτηση του Διός και την ταύτιση των οπαδών του με τους Σελλούς που είχαν τον έλεγχο του μαντείου . Ένα μέρος από την φυλή των Σελλών μετανάστευσε αργότερα στη Φθία.
(σελ = φωτίζω,φωτεινός ) και (λάας = πέτρα ) .
Ο Όμηρος παρουσιάζει τον Αχιλλέα να προσεύχεται στον Δία ως τον προγονικό του Θεό .
(Ιλιάδα Π 233-235) .
Ζευ άνα , Δωδωναίε , Πελασγικέ , τηλόθι ναίων ,
Δωδώνης μεδέων δυσχειμέρου : αμφί δε Σελλοί
σοι ναίουσ΄ υποφήται ανιπτόποδες χαμαιεϋναι .
(μετάφραση)
Ζευ άνακτα , Δωδωναίε , Πελασγικέ , που μακριά μένεις
και την Δωδώνη κυβερνάς την κακοχείμωνη : γύρω σου δε οι Σελλοί
δικοί σου προφήτες , που δεν νίπτουν τα πόδια και χάμω κοιμούνται
(Ιλιάδα Β 681-685)
Νυν αυ τους όσσοι το Πελασγικόν Άργος εννιαίον,
οι τ' Άλου οι τ΄ Αλόπην οι τε Τρηχίνα νέμοντο,
οι τ΄ είχον Φθίην ηδ΄ Ελλάδα καλιγύναικα,
Μυρμιδόνες δε καλεύντο και Έλληνες και Αχαιοί ,
των αυ πεντήκοντα νεών ην αρχός Αχιλλεύς
Κατ΄ άλλους , οι όροι Ελλην και Ελλάς συνδέονται και με το - έλλοψ = άφωνος- , επειδή οι Σελλοί , ως ιερατική αδελφότητα μιλούσαν ελάχιστα . Η σχέση της Δωδώνης με την επικράτηση του όρου Ελλάς προδίδεται και από το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μαντείο θεοποιεί τον Έλληνα Αχιλλέα , δημιουργώντας έναν ισχυρό θρύλο .
Ο μεγάλος περιηγητής Παυσανίας περιγράφει το κενοτάφιο του Αχιλλέα στην Ολυμπία , που δημιουργείται με την παρέμβαση του μαντείου της Δωδώνης , σημειώνοντας πως από τον χώρο αυτό οι Ελλανοδίκες καταλήγουν σε πομπή απόλυτης σιωπής στην παλαίστρα πριν ανατείλει ο ήλιος ,για την επιλογή των αθλητών , μία ημέρα πριν από την έναρξη των αγώνων. Κατά την δύση του ήλιου , την ίδια ημέρα χορός γυναικών της Ηλείας θρηνεί τελετουργικά τον Αχιλλέα . Σε παρόμοια τελετουργική θρηνωδία των γυναικών του Κρότωνος αναφέρεται και ο συγγραφέας Λυκόφρων , επισημαίνοντας πως φορούν πέπλο σε πένθιμο χρώμα (ισάτιδος) , για να τιμήσουν τον εννεάπηχο ήρωα , δηλαδή τον Αχιλλέα.
Από την εποχή του Ησιόδου , χαρακτηρίζονται με τον όρο Πανέλληνες όλοι όσοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής ,αλλά και τέλεσης των αγώνων . Στην εποχή αυτή οι Ίωνες της Αττικής , δεν συμμετέχουν στους αγώνες , λόγω του ότι το δικαίωμα αυτό περιορίζεται σε αιολικά και δωρικά φύλα που συμμετέχουν στην Δελφική Αμφικτυονία,αν και αργότερα το αποκτούν με την είσοδό τους ,όπως και οι Μακεδόνες επί Φιλίππου Β΄ .
=====
Αργότερα , η συγκέντρωση των εισφορών στην Αθήνα από τους συμμάχους (460 τάλαντα σε ετήσια βάση ) για την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων κατά των Περσών ,μέσω του νέου θεσμού των Ελλανοταμιών και όχι απλά των ταμιών .
Ο στίχος του Αισχύλου ''Ω παίδες Ελλήνων,ίτε'' απηχεί τις προσπάθειες στον ελλαδικό χώρο , που αγωνίζονται να επιβάλλουν την έννοια της ενιαίας Εθνικής ταυτότητας , πράγμα πρωτόγνωρο για την εποχή εκείνη.
Ο Αλέξανδρος μετά την μάχη του Γρανικού ποταμού ουσιστικά επαναλαμβάνει τον κατεστημένο πλέον όρο '' Αλέξανδρος και οι Έλληνες , πλην Λακεδαιμονίων ''
Μυθικός ιδρυτής της ήταν ο Αμφικτύων, γιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, αδελφός του Έλληνα. Τα φύλα, που μετείχαν σε αυτήν, ονομάζονταν ευθύς εξ ‘ αρχής Έλληνες. Μετείχαν οι Θεσσαλοί και όλοι οι Περίοικοί τους , δηλαδή οι Αχαιοί Φθιώτες, οι Περραιβοί, οι Μάγνητες, οι Μαλιείς, οι Αινιάνες, καθώς και φύλα Δόλοπες , Λοκροί , Οιτιαίοι , Οινιάδες , Βοιωτοί, Δωριείς και Ίωνες . Την προεδρία ασκούσαν ανέκαθεν οι Θεσσαλοί και μετά την κατάκτηση της Φωκίδας κατά τον 6 ο π.Χ. αιώνα η Δελφική Αμφικτυονία έγινε αποκλειστικά « όργανο » των Θεσσαλών.
Ο αρχικός σχηματισμός της Δελφικής Αμφικτυονίας τοποθετείται περίπου 6 ή 8 δεκαετίες μετά τα Τρωικά , δηλαδή πριν από την είσοδο στον 11ο αιώνα π.Χ .( Clinton)
Οι Μυρμιδόνες μόλις πριν από ένα αιώνα αποτελούν την ηγετική πολεμική αδελφότητα του Βορρά .
Η πρώτη μαρτυρία προέρχεται από τον Όμηρο , για την ονομασία '' Ελλάς '' . Η Φθία (Λιμογάρδι) είναι η έδρα του Πηλέως , ηγέτη των Μυρμιδόνων , ενώ η Ελλάς αποτελεί την έδρα των συγγενών του , Αιακιδών .
Κατά την εποχή αυτή η ισχύς του μαντείου της Δωδώνης είναι αδιαμφισβήτητη μαζί με την επικράτηση του Διός και την ταύτιση των οπαδών του με τους Σελλούς που είχαν τον έλεγχο του μαντείου . Ένα μέρος από την φυλή των Σελλών μετανάστευσε αργότερα στη Φθία.
(σελ = φωτίζω,φωτεινός ) και (λάας = πέτρα ) .
Ο Όμηρος παρουσιάζει τον Αχιλλέα να προσεύχεται στον Δία ως τον προγονικό του Θεό .
(Ιλιάδα Π 233-235) .
Ζευ άνα , Δωδωναίε , Πελασγικέ , τηλόθι ναίων ,
Δωδώνης μεδέων δυσχειμέρου : αμφί δε Σελλοί
σοι ναίουσ΄ υποφήται ανιπτόποδες χαμαιεϋναι .
(μετάφραση)
Ζευ άνακτα , Δωδωναίε , Πελασγικέ , που μακριά μένεις
και την Δωδώνη κυβερνάς την κακοχείμωνη : γύρω σου δε οι Σελλοί
δικοί σου προφήτες , που δεν νίπτουν τα πόδια και χάμω κοιμούνται
(Ιλιάδα Β 681-685)
Νυν αυ τους όσσοι το Πελασγικόν Άργος εννιαίον,
οι τ' Άλου οι τ΄ Αλόπην οι τε Τρηχίνα νέμοντο,
οι τ΄ είχον Φθίην ηδ΄ Ελλάδα καλιγύναικα,
Μυρμιδόνες δε καλεύντο και Έλληνες και Αχαιοί ,
των αυ πεντήκοντα νεών ην αρχός Αχιλλεύς
Κατ΄ άλλους , οι όροι Ελλην και Ελλάς συνδέονται και με το - έλλοψ = άφωνος- , επειδή οι Σελλοί , ως ιερατική αδελφότητα μιλούσαν ελάχιστα . Η σχέση της Δωδώνης με την επικράτηση του όρου Ελλάς προδίδεται και από το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μαντείο θεοποιεί τον Έλληνα Αχιλλέα , δημιουργώντας έναν ισχυρό θρύλο .
Ο μεγάλος περιηγητής Παυσανίας περιγράφει το κενοτάφιο του Αχιλλέα στην Ολυμπία , που δημιουργείται με την παρέμβαση του μαντείου της Δωδώνης , σημειώνοντας πως από τον χώρο αυτό οι Ελλανοδίκες καταλήγουν σε πομπή απόλυτης σιωπής στην παλαίστρα πριν ανατείλει ο ήλιος ,για την επιλογή των αθλητών , μία ημέρα πριν από την έναρξη των αγώνων. Κατά την δύση του ήλιου , την ίδια ημέρα χορός γυναικών της Ηλείας θρηνεί τελετουργικά τον Αχιλλέα . Σε παρόμοια τελετουργική θρηνωδία των γυναικών του Κρότωνος αναφέρεται και ο συγγραφέας Λυκόφρων , επισημαίνοντας πως φορούν πέπλο σε πένθιμο χρώμα (ισάτιδος) , για να τιμήσουν τον εννεάπηχο ήρωα , δηλαδή τον Αχιλλέα.
Από την εποχή του Ησιόδου , χαρακτηρίζονται με τον όρο Πανέλληνες όλοι όσοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής ,αλλά και τέλεσης των αγώνων . Στην εποχή αυτή οι Ίωνες της Αττικής , δεν συμμετέχουν στους αγώνες , λόγω του ότι το δικαίωμα αυτό περιορίζεται σε αιολικά και δωρικά φύλα που συμμετέχουν στην Δελφική Αμφικτυονία,αν και αργότερα το αποκτούν με την είσοδό τους ,όπως και οι Μακεδόνες επί Φιλίππου Β΄ .
=====
Αργότερα , η συγκέντρωση των εισφορών στην Αθήνα από τους συμμάχους (460 τάλαντα σε ετήσια βάση ) για την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων κατά των Περσών ,μέσω του νέου θεσμού των Ελλανοταμιών και όχι απλά των ταμιών .
Ο στίχος του Αισχύλου ''Ω παίδες Ελλήνων,ίτε'' απηχεί τις προσπάθειες στον ελλαδικό χώρο , που αγωνίζονται να επιβάλλουν την έννοια της ενιαίας Εθνικής ταυτότητας , πράγμα πρωτόγνωρο για την εποχή εκείνη.
Ο Αλέξανδρος μετά την μάχη του Γρανικού ποταμού ουσιστικά επαναλαμβάνει τον κατεστημένο πλέον όρο '' Αλέξανδρος και οι Έλληνες , πλην Λακεδαιμονίων ''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου