O Κορνήλιος Καστοριάδης στα άδυτα του λαβυρίνθου ψάχνει απεγνωσμένα την έξοδο ,από την άδικη κοινωνία .
Τα τρία περίφημα ερωτήματα του Kant στην ΄΄Κριτική του καθαρού λόγου΄΄ :
Οσον αφορά τα δύο πρώτα :
Τι μπορώ να γνωρίσω ;
Τι πρέπει να κάνω ;
η ατελείωτη συζήτηση αρχίζει στην Ελλάδα αλλά δεν υπάρχει ελληνική απάντηση .
Στο τρίτο ερώτημα όμως :
Τι μου επιτρέπεται να ελπίζω ;
υπάρχει μία σαφής και ακριβής ελληνική απάντηση που είναι ένα ογκώδες και ηχηρό Τίποτα.
Και όμως η λύση δεν έρχεται από τα ουράνια , τα θεία είναι άδεια ,απάνθρωπα .
Η λύση ευρίσκεται μέσα στην πόλιν . Εκεί ο ανίσχυρος άνθρωπος ,έχει ελπίδα .
Ο άνθρωπος είναι φύσει και είναι φύσει ζώον πολιτικόν· και η πόλις είναι φύσει ,και φύσει προηγείται του ατόμου .(φύσει πρότερον)
Ο θεός του Αριστοτέλη θέτει σε κίνηση τον κόσμο αλλά δεν τον κυβερνά ,ενώ την φύσιν διαπερνά από άκρου εις άκρον το τυχαίο.
Ο Μarx προσπάθησε αλλά απέτυχε και τελικά παραδέχθηκε και ο ίδιος ότι η μόνη λύση διαχρονικά και αξεπέραστα ανήκει στον Αριστοτέλη .
Βάσει νόμου επιείκεια στον ανίσχυρο.
Τα δεδομένα του Καστοριάδη : οι άνθρωποι δεν γεννιούνται ούτε ελεύθεροι ,ούτε μη ελεύθεροι ,ούτε ίσοι ούτε μη ίσοι. Εμείς θέλουμε να είναι ελεύθεροι και ίσοι , μέσα σε μία δίκαιη και αυτόνομη κοινωνία.
Ο Αριστοτέλης μας επαναφέρει στην πραγματικότητα λέγοντας ότι η κοινωνία δεν γίνεται από δύο γιατρούς ,αλλά από ένα γιατρό και ένα γεωργό, οι οποίοι είναι απόλυτα διαφορετικοί και όχι ίσοι.
Κι΄ όμως ,αυτοί πρέπει να εξισωθούν .
Η κοινωνία πρέπει να εξισώσει τον γιατρό και τον γεωργό ,
αφού εξυπακούεται ότι αυτοί είναι, ΄΄όλως έτεροι και ούκ ίσοι΄΄.
Συνεπώς ,ποιά είναι αυτή η ισότητα ;
Η λύση της κάτωθι εξίσωσης.
Μονάδες βάρους σιτάρι = τόσα ζευγάρια υποδήματα
Το πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου του Marx είναι μεταφυσικό. Το ερώτημα που έθεσε η κλασσική πολιτική οικονομία : γιατί τα ανταλλασσόμενα αντικείμενα ανταλλάσσονται υπό την τάδε και όχι υπό την δείνα αναλογία.
Επειδή η κοινωνία δεν θα ήταν αν δεν ήταν η ανταλλαγή ,ούτε η ανταλλαγή αν δεν ήταν η ισότητα, ούτε η ισότητα αν δεν ήταν η συμμετρία. Χρειάζεται να υπάρχει συμμετρία για να μπορεί να υπάρχει ισότητα ,ισότητα για να μπορεί να υπάρχει ανταλλαγή ,ανταλλαγή για να υπάρχει κοινωνία.
Εδώ δένει όλη η προβληματική : η κοινωνία προϋποθέτει την συμμετρία ,αλλά η συμμετρία αυτή δεν είναι και ούτε μπορεί να είναι φυσική ,δεν μπορεί να είναι δεδομένη φύσει.
Μπορεί να υπάρχει μόνο νόμω.
Συμμετρία αναφέρεται στα αντικείμενα : αυτά ακριβώς τα κάνει σύμμετρα το χρήμα , αφού όλα μετρούνται με το χρήμα.
Ο Marx προσπαθώντας να φτάσει στις ρίζες της ανισότητας μας λέει ότι η πρώτη διαίρεση της εργασίας ,είναι η διαίρεση της εργασίας μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας στην γενετήσια πράξη.
Η ισότητα συνίσταται στο ότι η εργασία λειτουργεί ως κοινό μέτρο.
Είτε πρόκειται για την ανταλλαγή είτε για την διανεμητική δικαιοσύνη , ο Αριστοτέλης θέτει ως αναμφισβήτητο και μη επιδεχόμενο συζήτηση αίτημα ότι χρειάζεται εξίσωση και ότι η αληθινή εξίσωση δεν είναι και δεν μπορεί να είναι αριθμητική , αλλά γεωμετρική , μ΄ άλλα λόγια αναλογικότητα.
Κατά τι είναι ορθολογική η λύση αυτή ; Αν ο μερισμός οφείλει να είναι ίσος , η ισότητα αυτή δεν μπορεί να είναι αριθμητική : δεν είναι ίσο ,ούτε δίκαιο να δίνουμε την ίδια ποσότητα τροφής σ΄ ένα νήπιο και σ΄ένα ενήλικο .
Η αριθμητική ισότητα είναι ανισότητα .
Συνεπώς ,η ισότητα μπορεί να είναι μόνον αναλογική ισότητα.
Αίτημα εξίσου αναμφισβήτητο και μή επιδεχόμενο συζήτηση για τον Marx ,τα άτομα είναι φύσει άνισα και χρειάζεται να τα εξισώσουμε .
Στην αρχή ,σκέφτεται ,μπορούμε να τα εξισώσουμε μόνο μέσω της εργασίας , από την οποία γεννήθηκε η κομμουνιστική κοινωνία.
Αλλά η ισότητα αυτή εξακολουθεί να μην είναι ικανοποιητική .
Η αληθινή ισότητα είναι αυτή που επειδή παίρνει υπόψη την φυσική ανισότητα των ατόμων επιτρέπει να την ξεπεράσουμε εντός και δια της αναλογικότητας : στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του.
Ετσι ακριβώς δίνοντας απάντηση στο ζήτημα της επιεικούς διανομής , ο Marx συγκεκριμενοποιεί προκειμένου για τα οικονομικά αγαθά την Αριστοτελική ιδέα της επιείκειας ,που είναι δικαιοσύνη καλύτερη από την δικαιοσύνη ,ισότητα και καλύτερη από την ισότητα.
Αν ο νομοθέτης εργάζεται για την δικαιοσύνη , ο δικαστής εργάζεται για την επιείκειαν ,που είναι μεν δικαιοσύνη ,αλλά καλύτερη δικαιοσύνη : συνεπώς ο σκοπός , το τέλος στο οποίο αποβλέπει ο νομοθέτης, μπορεί να επιτευχθεί αληθινά μόνο από τον δικαστή ,που είναι ο μόνος που έρχεται αληθινά σε επαφή με την ΄΄ των πρακτών ύλην΄΄ και μπορεί να παίρνει υπόψη συγκεκριμένες καταστάσεις και αξίες των ατόμων στην ιδιαίτερη περίπτωση. Δίκαιον και επιεικές ανήκουν στο ίδιο γένος και στο γένος αυτό ,το επιεικές καταλαμβάνει την κορυφή. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο κανόνας είναι ανύπαρκτος ή ότι δεν είναι κανόνας ,αλλά ότι θα πρέπει να προσαρμόζεται ΄΄προς τα πράγματα΄΄.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου